17 ноябрьдә күренекле спортчы, беренче дөнья чемпионы тренеры, Россиянең атказанган укытучысы, Халыкара дәрәҗәле судья, Түбән Новгород өлкәсе билбаулар белән өлкә көрәш федерациясенең вице-президенты Зәки Әнвәр улы ВАЛЕМЕЕВ үзенең чираттагы туган көнен билгеләп үтте. Шул уңайдан һәм Түбән Новгород буенча узачак Олимпия утын илтәчәген истә тотып, без аңа берничә сорау белән мөрәҗәгать иттек.
Язганыбызча, 7-23 февральдә Сочида узачак XXII Кышкы Олимпия уеннары уты эстафетасы 7 октябрьдә Мәскәүдә старт алды. Безнең өлкәгә ул эстафета январь башында килеп җитәр. Анда губернатор Валерий Шанцев белән бергә Зур Рбишчадан Зәки абый Валемеев та катнашыр.
- Зәки абый, Сез Олимпия уты эстафетасында катнашырга хокук яуладыгыз. Сезнеңчә, ил күләмендә аның максаты нинди?
- Әлбәттә, эстафетада катнашу минем өчен зур горурлык. Бу уникаль вакыйга, тормышта бер генә була. Һәр регион эстафета барышында үзенең казанышларын күрсәтә алыр, һәр россияле шул рәвешле Олимпия уеннары тарихына кереп калыр. Аның максаты да шундый - илне берләштерү һәм дөнья йөзенә Россиянең табигый, тарихи, мәдәни, милли байлыгын таныту.
- Әлеге эстафетаны рекордлы диләр. Сез аның үзенчәлекләрен беләсездер?
- Маршрутны төзегәндә оештыручылар регионнарның табигый һәм транспорт үзенчәлекләрен исәпкә алганнар. Аның озынлыгы 65 мең километр. Утны123 көн эчендә 83 регионның 129 шәһәре һәм 2900 торак пункты аша якынча 14 мең факелчы итәр.
Утны Европаның иң биек ноктасына - Эльбрус тавына мендерерләр, дөньяда иң тирән булган Байкал күле төбенә төшерерләр
- Мондый зур ераклыкларны факелчылар нинди транспортта үтәр?
- Факелны самолетта, поездда, автомашиналарда, көймәләрдә, хәтта “Формула -1” болидында да йөртерләр. Бөтен серләрне ачмыйм, барысын да үзегез күрерсез. Шуны гына әйтер идем, алда әле хәйран калдырырлык яңарышлар байтак булыр.
- Факел - эстафетаның иң мөһим элементы. Аның турында да сүзегез бардыр?
- Ул уникаль проект буенча төзелгән. Махсус җайланмалар аркасында ут көчле суыкта һәм җил-давылда да сүнмәячәк. Авырлыгы 1,8 кг.,озынлыгы 95 см. тәшкил итә. Конструкциясе йөгерүчегә җиңел булсын дип төзелгән. Этабыңны йөгергәч, аны үз хакына сатып алырга мөмкин булыр. Шулай ук һәр факелчы “Bosco” фирмасында махсус тегелгән спорт формасы белән тәэмин ителер. Бүтән өс-аяк киемнәре кияргә ярамый.
- Сезне Олимпия факелчылары арасына ничек сайлап алдылар?
- Шундый хөрмәтле миссиягә ия булыр өчен бик җитди сайлап алу конкурсларын үтәргә кирәк иде. Гади, зур казанышлары булмаган кешене факелчылар арасына кертмиләр, әлбәттә. Мине сайлаганда, комиссия әгъзаларына спорт өлкәсендәге уңышларым зур йогынты ясагандыр дип беләм.
Кызыл Октябрь районында мин классик һәм ирекле көрәш буенча беренче спорт мастеры исемен алдым, билбаулар белән көрәш буенча беренче абсолют дөнья чемпионы исемен яулаучы Ханнән Мусинның һәм җиде Россия чемпионы тренеры идем. Йөзгә якын бүтән спорт төрләре буенча спортчылар әзерләдем. Шашка буенча мин җитәкләгән Зур Рбишча мәктәбе командасы күп еллар зональ, өлкә ярышларда беренче урыннарны ала иде. Быел менә үзем шашкалар буенча интернет-турнирда дөнья чемпионы исемен яуладым.
- Зәки абый, кызыклы әңгәмәгез өчен рәхмәт. Эстафетада катнашуыгызны горурланып көтеп калабыз һәм чын күңелдән туган көнегез белән тәбрик итәбез!
- Рәхмәт сезгә дә. Барча “Туган як” укучыларына Кышкы Олимпия уеннары ярышларын карап, безнең спортчылар өчен җан атып аларның җиңүләреннән ләззәт алырга Ходай язсын. Барчагызның да спорт белән дус яшәп, сәламәт булуыгызны телим.
И. САДЕКОВ
в„– |